Προτάσεις επί προτάσεων κατατέθηκαν χτες στην βουλή, με σκοπό να βρεθεί λύση στο πρόβλημα που λέγεται "Νίκος Ρωμανός". Το ιστολόγιο εκτιμά πως, προκειμένου να έχουμε τεκμηριωμένη άποψη στο όλο θέμα, αξίζει τον κόπο να ρίξουμε μια ματιά στον νόμο 2776/1999 ("Σωφρονιστικός Κώδικας"), ο οποίος ρυθμίζει ζητήματα φυλακών και κρατουμένων. Πάμε, λοιπόν, να δούμε μερικές σημαντικές διατάξεις αυτού του Κώδικα (οι υπογραμμίσεις δικές μου):
- Άρθρο 31 (Απεργία πείνας), παράγραφος 3:
Αν ο απεργός περιέλθει σε κατάσταση άμεσου κινδύνου ζωής ή σοβαρής και μόνιμης βλάβης της υγείας του εφαρμόζεται ανάλογα η διάταξη του άρθρου 29 παράγραφος 3 του παρόντος (σ.σ.: αν σε συγκεκριμένο κατάστημα δεν υπηρετεί μόνιμο υγειονομικό προσωπικό, οι ανάγκες καλύπτονται σε 24ωρη βάση με επισκέψεις εξωτερικών ιατρών και νοσοκόμων κλπ). Για τη φύση και την έκταση των μέτρων συνεκτιμώνται η προσωπικότητα του κρατουμένου, οι επιδιώξεις του και η σταθερότητα της απόφασής του.
Όποιος κάνει τον κόπο να διαβάσει ολόκληρο τον Κώδικα, θα διαπιστώσει ότι ούτε στο άρθρο 31 ούτε αλλού πουθενά γίνεται η παραμικρή αναφορά σε οποιαδήποτε εξωτερική παρέμβαση που θα μπορούσε να πιέσει τον απεργό πείνας να διακόψει την απεργία του, πολύ δε περισσότερο σε υποχρεωτική σίτισή του. Αλλά ας συνεχίσουμε:
- Άρθρο 35 (Εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση), παράγραφος 6:
Όσοι έχουν συμπληρώσει την πρωτοβάθμια εκπαίδευση μπορούν να συνεχίσουν τις σπουδές στη δευτεροβάθμια ή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με εκπαιδευτικές άδειες, σύμφωνα με το άρθρο 58 του παρόντος.
- Άρθρο 35 (Εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση), παράγραφος 8:
Σε περίπτωση επιτυχούς αποπεράτωσης ολοκληρωμένου κύκλου σπουδών τρίμηνης τουλάχιστον διάρκειας ο κρατούμενος δικαιούται να τύχει ευεργετικού υπολογισμού ημερών ποινής (...).
Μέχρις εδώ τα πράγματα είναι μάλλον απλά. Από δω και κάτω δυσκολεύουν:
- Άρθρο 58 (Εκπαιδευτικές άδειες), παράγραφος 1:
Η εκπαιδευτική άδεια χορηγείται για τη φοίτηση κρατουμένων σε σχολές όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης, εφόσον στην περιοχή φοίτησης λειτουργεί αντίστοιχο προς την κατηγορία στην οποία ανήκουν οι ενδιαφερόμενοι κατάστημα κράτησης. Η άδεια χορηγείται από το Συμβούλιο του άρθρου 70 (...) με τις προϋποθέσεις και κατά τη διαδικασία του άρθρου 55 (...) του παρόντος. Για μεν τους υποδίκους απαιτείται και η σύμφωνη γνώμη του δικαστικού οργάνου που διέταξε την προσωρινή κράτηση (...)
Ξαφνικά, εκείνο το "μπορούν" που είδαμε πιο πάνω (άρθρο 35, παρ. 6) θολώνει. Άραγε, σημαίνει "αν θέλουν" ή "αν τους το επιτρέψει το Συμβούλιο του άρθρου 70";
- Άρθρο 70 (Πειθαρχικά όργανα), παράγραφος 1:
Σε κάθε κατάστημα λειτουργεί Πειθαρχικό Συμβούλιο το οποίο απονέμει τις αμοιβές και επιβάλλει πειθαρχικές κυρώσεις και αποφασίζει για κάθε άλλο ζήτημα που προβλέπεται στις σχετικές διατάξεις του παρόντος Κώδικα. Το Συμβούλιο αποτελείται από τον αρμόδιο δικαστικό λειτουργό, ως πρόεδρο, το διευθυντή του Καταστήματος και τον αρχαιότερο κοινωνικό λειτουργό μετά των νόμιμων αναπληρωτών τους (...)
Καταλάβαμε τώρα; Το "μπορεί" του Σωφρονιστικού Κώδικα δεν σημαίνει κανένα αναφαίρετο δικαίωμα για τον κρατούμενο αλλά σηματοδοτεί την δυνατότητα του Συμβουλίου να κάνει χάρη στον κρατούμενο. Για να δούμε, όμως, τι λέει και το άρθρο 55:
- Άρθρο 55 (Τακτικές άδειες - Προϋποθέσεις), παράγραφος 1:
Οι τακτικές άδειες χορηγούνται εφόσον (...) (3) Εκτιμάται ότι δεν υπάρχει κίνδυνος τελέσεως, κατά τη διάρκεια της άδειας, νέων εγκλημάτων.
Ας θυμηθούμε εδώ ότι, ο Ρωμανός κατηγορήθηκε για ληστεία τράπεζας και για συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση αλλά καταδικάστηκε μόνο για το πρώτο έγκλημα ενώ αθωώθηκε για το δεύτερο. Αμέσως μετά την αθώωσή του, όμως, κατηγορήθηκε εκ νέου για συμμετοχή στην "Συνωμοσία Πυρήνων της Φωτιάς", κατηγορία για την οποία είναι σήμερα υπόδικος. Ως υπόδικος, λοιπόν, δεν δικαιούται εκπαιδευτική άδεια, αν δεν δώσει σύμφωνη γνώμη εκείνος που έδωσε την εντολή να κρατηθεί ως υπόδικος.
Αλλά ας επιστρέψουμε στο άρθρο 58, όπου συναντούμε όσα είδαμε στο άρθρο 55, με διαφορετική διατύπωση:
- Άρθρο 58 (Εκπαιδευτικές άδειες), παράγραφος 5:
(...) Με απόφαση του αρμόδιου οργάνου, ύστερα από εισήγηση του του κοινωνικού λειτουργού ή του εγκληματολόγου, αν αυτό είναι δυνατό, η εκπαιδευτική άδεια μπορεί να ανακληθεί αν: (α) ο αδειούχος τιμωρηθεί για πειθαρχικά παραπτώματα (...), (β) η συνέχιση της άδειας δημιουργεί σοβαρές υπόνοιες για τέλεση νέων εγκλημάτων ή (γ) ο κρατούμενος κάνει κακή χρήση της άδειας (...).
Αυτό σημαίνει πως κι αν ακόμη ένας κρατούμενος πάρει εκπαιδευτική άδεια, η άδειά του μπορεί να ανακληθεί αν δημιουργηθούν "σοβαρές υπόνοιες για τέλεση νέων εγκλημάτων". Αν, για παράδειγμα, πει "καλημέρα" σε κάποιον συμφοιτητή του για τον οποίο υπάρχουν υποψίες ότι ανήκει σε κάποιον "ύποπτο" χώρο, τότε... αντίο άδεια. Φυσικά, η άδειά του μπορεί να ανασταλεί ανά πάσα στιγμή εφ' όσον δεχτεί πειθαρχική ποινή (επειδή π.χ. στραβοκοίταξε έναν φύλακα ή επειδή κατέβασε ένα καντήλι πάνω στα νεύρα του).
Πριν τελειώσουμε με τον σημερινό μας "νομικό λαβύρινθο", ας σημειώσουμε ότι ο υπουργός δικαιοσύνης πιάστηκε αδιάβαστος όταν είπε πως ο Ρωμανός θα μπορούσε να πάρει εκπαιδευτική άδεια αν φορούσε "βραχιολάκι". Βλέπετε, ο σχετικός νόμος (4205/2013) ορίζει ότι οι διατάξεις για το "βραχιολάκι" (α) δεν εφαρμόζονται σε υπόδικους για κακουργήματα σχετικά με τρομοκρατικές πράξεις και (β) εφαρμόζονται σε κρατούμενους που έχουν εκτίσει τουλάχιστον το 1/5 της ποινής τους (ο Ρωμανός έχει δυο μήνες στην φυλακή ενώ είναι καταδικασμένος σε 15 χρόνια και 10 μήνες).
Κλείνοντας, θέλω να σημειώσω ότι, κατά την άποψή μου, όλη αυτή η κουβέντα για το αν ο Ρωμανός δικαιούται εκπαιδευτική άδεια ή όχι, λειτουργεί παρελκυστικά και θολώνει αυτό που -κατά την άποψή μου, πάντοτε- θα έπρεπε να συνιστά κύριο θέμα συζήτησης. Ότι, δηλαδή, ενώ ένας άνθρωπος κατηγορήθηκε, δικάστηκε και αθωώθηκε για κάποιο έγκλημα, το σύστημα βρίσκει τον τρόπο να τον ξανακαταστήσει υπόδικο για το ίδιο έγκλημα. Πάνω σ' αυτό θα ήθελα να ακούσω την άποψη όλων εκείνων που έσπευσαν να υποβάλουν προτάσεις για το αν και πώς μπορεί να σπουδάσει ο Ρωμανός.
- Άρθρο 31 (Απεργία πείνας), παράγραφος 3:
Αν ο απεργός περιέλθει σε κατάσταση άμεσου κινδύνου ζωής ή σοβαρής και μόνιμης βλάβης της υγείας του εφαρμόζεται ανάλογα η διάταξη του άρθρου 29 παράγραφος 3 του παρόντος (σ.σ.: αν σε συγκεκριμένο κατάστημα δεν υπηρετεί μόνιμο υγειονομικό προσωπικό, οι ανάγκες καλύπτονται σε 24ωρη βάση με επισκέψεις εξωτερικών ιατρών και νοσοκόμων κλπ). Για τη φύση και την έκταση των μέτρων συνεκτιμώνται η προσωπικότητα του κρατουμένου, οι επιδιώξεις του και η σταθερότητα της απόφασής του.
Όποιος κάνει τον κόπο να διαβάσει ολόκληρο τον Κώδικα, θα διαπιστώσει ότι ούτε στο άρθρο 31 ούτε αλλού πουθενά γίνεται η παραμικρή αναφορά σε οποιαδήποτε εξωτερική παρέμβαση που θα μπορούσε να πιέσει τον απεργό πείνας να διακόψει την απεργία του, πολύ δε περισσότερο σε υποχρεωτική σίτισή του. Αλλά ας συνεχίσουμε:
- Άρθρο 35 (Εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση), παράγραφος 6:
Όσοι έχουν συμπληρώσει την πρωτοβάθμια εκπαίδευση μπορούν να συνεχίσουν τις σπουδές στη δευτεροβάθμια ή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με εκπαιδευτικές άδειες, σύμφωνα με το άρθρο 58 του παρόντος.
- Άρθρο 35 (Εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση), παράγραφος 8:
Σε περίπτωση επιτυχούς αποπεράτωσης ολοκληρωμένου κύκλου σπουδών τρίμηνης τουλάχιστον διάρκειας ο κρατούμενος δικαιούται να τύχει ευεργετικού υπολογισμού ημερών ποινής (...).
Μέχρις εδώ τα πράγματα είναι μάλλον απλά. Από δω και κάτω δυσκολεύουν:
- Άρθρο 58 (Εκπαιδευτικές άδειες), παράγραφος 1:
Η εκπαιδευτική άδεια χορηγείται για τη φοίτηση κρατουμένων σε σχολές όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης, εφόσον στην περιοχή φοίτησης λειτουργεί αντίστοιχο προς την κατηγορία στην οποία ανήκουν οι ενδιαφερόμενοι κατάστημα κράτησης. Η άδεια χορηγείται από το Συμβούλιο του άρθρου 70 (...) με τις προϋποθέσεις και κατά τη διαδικασία του άρθρου 55 (...) του παρόντος. Για μεν τους υποδίκους απαιτείται και η σύμφωνη γνώμη του δικαστικού οργάνου που διέταξε την προσωρινή κράτηση (...)
Ξαφνικά, εκείνο το "μπορούν" που είδαμε πιο πάνω (άρθρο 35, παρ. 6) θολώνει. Άραγε, σημαίνει "αν θέλουν" ή "αν τους το επιτρέψει το Συμβούλιο του άρθρου 70";
- Άρθρο 70 (Πειθαρχικά όργανα), παράγραφος 1:
Σε κάθε κατάστημα λειτουργεί Πειθαρχικό Συμβούλιο το οποίο απονέμει τις αμοιβές και επιβάλλει πειθαρχικές κυρώσεις και αποφασίζει για κάθε άλλο ζήτημα που προβλέπεται στις σχετικές διατάξεις του παρόντος Κώδικα. Το Συμβούλιο αποτελείται από τον αρμόδιο δικαστικό λειτουργό, ως πρόεδρο, το διευθυντή του Καταστήματος και τον αρχαιότερο κοινωνικό λειτουργό μετά των νόμιμων αναπληρωτών τους (...)
Καταλάβαμε τώρα; Το "μπορεί" του Σωφρονιστικού Κώδικα δεν σημαίνει κανένα αναφαίρετο δικαίωμα για τον κρατούμενο αλλά σηματοδοτεί την δυνατότητα του Συμβουλίου να κάνει χάρη στον κρατούμενο. Για να δούμε, όμως, τι λέει και το άρθρο 55:
- Άρθρο 55 (Τακτικές άδειες - Προϋποθέσεις), παράγραφος 1:
Οι τακτικές άδειες χορηγούνται εφόσον (...) (3) Εκτιμάται ότι δεν υπάρχει κίνδυνος τελέσεως, κατά τη διάρκεια της άδειας, νέων εγκλημάτων.
Ας θυμηθούμε εδώ ότι, ο Ρωμανός κατηγορήθηκε για ληστεία τράπεζας και για συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση αλλά καταδικάστηκε μόνο για το πρώτο έγκλημα ενώ αθωώθηκε για το δεύτερο. Αμέσως μετά την αθώωσή του, όμως, κατηγορήθηκε εκ νέου για συμμετοχή στην "Συνωμοσία Πυρήνων της Φωτιάς", κατηγορία για την οποία είναι σήμερα υπόδικος. Ως υπόδικος, λοιπόν, δεν δικαιούται εκπαιδευτική άδεια, αν δεν δώσει σύμφωνη γνώμη εκείνος που έδωσε την εντολή να κρατηθεί ως υπόδικος.
Αλλά ας επιστρέψουμε στο άρθρο 58, όπου συναντούμε όσα είδαμε στο άρθρο 55, με διαφορετική διατύπωση:
- Άρθρο 58 (Εκπαιδευτικές άδειες), παράγραφος 5:
(...) Με απόφαση του αρμόδιου οργάνου, ύστερα από εισήγηση του του κοινωνικού λειτουργού ή του εγκληματολόγου, αν αυτό είναι δυνατό, η εκπαιδευτική άδεια μπορεί να ανακληθεί αν: (α) ο αδειούχος τιμωρηθεί για πειθαρχικά παραπτώματα (...), (β) η συνέχιση της άδειας δημιουργεί σοβαρές υπόνοιες για τέλεση νέων εγκλημάτων ή (γ) ο κρατούμενος κάνει κακή χρήση της άδειας (...).
Αυτό σημαίνει πως κι αν ακόμη ένας κρατούμενος πάρει εκπαιδευτική άδεια, η άδειά του μπορεί να ανακληθεί αν δημιουργηθούν "σοβαρές υπόνοιες για τέλεση νέων εγκλημάτων". Αν, για παράδειγμα, πει "καλημέρα" σε κάποιον συμφοιτητή του για τον οποίο υπάρχουν υποψίες ότι ανήκει σε κάποιον "ύποπτο" χώρο, τότε... αντίο άδεια. Φυσικά, η άδειά του μπορεί να ανασταλεί ανά πάσα στιγμή εφ' όσον δεχτεί πειθαρχική ποινή (επειδή π.χ. στραβοκοίταξε έναν φύλακα ή επειδή κατέβασε ένα καντήλι πάνω στα νεύρα του).
Πριν τελειώσουμε με τον σημερινό μας "νομικό λαβύρινθο", ας σημειώσουμε ότι ο υπουργός δικαιοσύνης πιάστηκε αδιάβαστος όταν είπε πως ο Ρωμανός θα μπορούσε να πάρει εκπαιδευτική άδεια αν φορούσε "βραχιολάκι". Βλέπετε, ο σχετικός νόμος (4205/2013) ορίζει ότι οι διατάξεις για το "βραχιολάκι" (α) δεν εφαρμόζονται σε υπόδικους για κακουργήματα σχετικά με τρομοκρατικές πράξεις και (β) εφαρμόζονται σε κρατούμενους που έχουν εκτίσει τουλάχιστον το 1/5 της ποινής τους (ο Ρωμανός έχει δυο μήνες στην φυλακή ενώ είναι καταδικασμένος σε 15 χρόνια και 10 μήνες).
Κλείνοντας, θέλω να σημειώσω ότι, κατά την άποψή μου, όλη αυτή η κουβέντα για το αν ο Ρωμανός δικαιούται εκπαιδευτική άδεια ή όχι, λειτουργεί παρελκυστικά και θολώνει αυτό που -κατά την άποψή μου, πάντοτε- θα έπρεπε να συνιστά κύριο θέμα συζήτησης. Ότι, δηλαδή, ενώ ένας άνθρωπος κατηγορήθηκε, δικάστηκε και αθωώθηκε για κάποιο έγκλημα, το σύστημα βρίσκει τον τρόπο να τον ξανακαταστήσει υπόδικο για το ίδιο έγκλημα. Πάνω σ' αυτό θα ήθελα να ακούσω την άποψη όλων εκείνων που έσπευσαν να υποβάλουν προτάσεις για το αν και πώς μπορεί να σπουδάσει ο Ρωμανός.
1 σχόλιο:
Το άρθρο 29 του σωφρονιστικού κώδικα λελει όμως ότι "Εάν ο κρατούμενος δεν βρίσκεται σε κατάσταση να συναινέσει ή αρνείται να συναινέσει σε ιατρική πράξη….η οποία κρίνεται αναγκαία για την υγεία του, ο αρμόδιος δικαστικός λειτουργός διατάσσει τη λήψη των κατάλληλων κατά περίπτωση μέτρων». ο νόμος μπορεί να μην κάνει αναφορά σε αναγκαστική σίτιση αλλά κάθε νομικός ξέρει οτι οι έννοιες του νόμου θέλοντας να χωρέσουν υπό την σκεπή τους πολλές περιπτώσεις έχουν συχνά (και όχι μόνο στην Ελλάδα) πιο γενική μορφή. Το θέμα της αναγκαστικής Σίτισης έχει απασχολήσει πολλά κράτη και σε άλλα θεωρείται ηθικό, όπως στο δικό μας, σε άλλα ανήθικο. Στάνταρ απάντηση δεν υπάρχει. Όσον αφορά το δεύτερο ερώτημά σας. Το σύστημα αυτό που σε περίπτωση που κάποιος κάψει ένα αυτοκίνητο και βγει ένταλμα εναντίον του γι αυτό, στη συνέχεια από την έρευνα/ανάκριση κτλ προκύψει οτι είχε ληστέψει και μια τράπεζα, θα βγει δεύτερο ένταλμα σε βάρος του το οποίο θα εκδικαστεί αργότερα. Μέχρι τότε θεωρείται υπόδικος. Τώρα αν μου λέτε για τη γραφειοκρατία του συστήματος θα συμφωνήσω μαζί σας. Στη δε περίπτωση του Ρωμανού από όσο ξέρω τα άλλα εντάλματα αφορούν και διαφορετικές επιμέρους τρομοκρατικές ενέργειες αφόυ πριν τη ληστεία έκαναν και κλοπές αυτοκινήτων. Έτσι κάλλιστα η συμμετοχή στους πυρήνες μπορεί να μην αποδείχθηκε, όμως εαν πχ. Υπάρχουν μάρτυρες για την κλοπή αμαξιών , η δεύτερη πράξη αυτή ενδέχεται να αποδειχθεί και να του αποδοθεί πλήρως. Ελπίζω να ήμουν κατανοητή.
Δημοσίευση σχολίου