Πνευματικά δικαιώματα δεν υπάρχουν. Οι ιδέες πρέπει να κυκλοφορούν ελεύθερα. Άρα...
... η αντιγραφή όχι απλώς επιτρέπεται αλλά είναι και επιθυμητή, ακόμη και χωρίς αναφορά της πηγής!

Η γλώσσα κόκκαλα τσακίζει

- "Ο λόγος που μ' άφησες έξω από την υπόθεση", είπε ήσυχα, "ήταν ότι νόμισες πως η αστυνομία δεν θα πίστευε ότι σκέτη περιέργεια μ' έσπρωξε να κατέβω εκεί κάτω χτες το βράδυ. Θα υποψιάζονταν ίσως ότι είχα κάποιον ύποπτο λόγο και θα με σφυροκοπούσαν μέχρι να σπάσω".
- "Πώς ξέρεις αν δεν σκέφτηκα το ίδιο πράγμα;"
- "Οι αστυνομικοί είναι κι αυτοί άνθρωποι", είπε ξεκάρφωτα.
- "Έχω ακούσει ότι σαν τέτοιοι ξεκινάνε".

[Ραίημοντ Τσάντλερ, "Αντίο, γλυκειά μου", εκδόσεις Λυχνάρι, 1990 (σελ.: 54)]

12 Δεκεμβρίου 2011

Ανατομία του νεοφιλελευθερισμού - 39. Φαγοπότι και...διασκέδαση

Το καπιταλιστικό γλέντι άρχισε αμέσως, με έναυσμα του ίδιου τού Γέλτσιν. Το "Newsweek" είναι αποκαλυπτικό σε άρθρο τής 1/10/1993: "Αυτές τις μέρες, η φιλελεύθερη οικονομική ομάδα τού Γέλτσιν τα πηγαίνει πολύ καλά. Την επομένη τής διάλυσης τού κοινοβουλίου από τον ρώσσο πρόεδρο, δόθηκε η διαταγή στους μεταρρυθμιστές: ΄΄αρχίστε να γράφετε διατάγματα΄΄...΄΄Με τον παραμερισμό τού κοινοβουλίου, η συγκυρία είναι εξαιρετικά ευνοϊκή για τις μεταρρυθμίσεις΄΄, λέει ένας περιχαρής δυτικός οικονομολόγος, που συνεργάζεται στενά με την κυβέρνηση. ΄΄Οι οικονομολόγοι εδώ ήταν πολύ απογοητευμένοι. Τώρα εργάζονται νυχθημερόν΄΄...".

Προφανώς, το πραξικόπημα έφερε μεγάλο κέφι στην ομάδα Γέλτσιν. Είναι χαρακτηριστική η δήλωση ενός εκ των επί κεφαλής οικονομολόγων τής Παγκόσμιας Τράπεζας, του "φρηντμανόπαιδου" Τσαρλς Μπλίτζερ, στην "Asia Wall Street Journal" τής 5ης Οκτωβρίου 1993: "Ποτέ δεν διασκέδασα τόσο πολύ στην ζωή μου"(!). Και τί διασκέδαση! Πραγματικό όργιο! Ξεσαλωμένα και μεθυσμένα από τις εξελίξεις, τα "παιδιά του Σικάγου" χύμηξαν με διαθέσεις ερεθισμένου επιβήτορα σε ό,τι είχε μείνει όρθιο: κατάργησαν όλες τις διατιμήσεις (ακόμη και του ψωμιού, σε μια χώρα όπου μέχρι πριν λίγο καιρό όλες οι τιμές ορίζονταν από το κράτος), καταξέσκισαν όλες τις δημόσιες δαπάνες, έκοψαν κάθε μορφής επιδόματα και ενισχύσεις και προώθησαν την ιδιωτικοποίηση όλων ανεξαιρέτως των κρατικών επιχειρήσεων (αρχίζοντας, φυσικά, από εκείνες που είχαν το μεγαλύτερο "ενδιαφέρον").

Κι επειδή όλα αυτά ενέχουν έναν πολύ μεγάλο κίνδυνο εξέγερσης κι αντίστασης, το "σύστημα" φρόντισε να προστατεύσει τόσο τα πλευρά όσο και τα νώτα τών μαινόμενων "μεταρρυθμιστών". Κατ' αρχάς, ο στρατός παρέμεινε στους δρόμους, συντηρώντας τον τρόμο του απλού λαού για ένα νέο κύκλο αίματος. Παράλληλα, τα πρωτοπαλλήκαρα του Φρήντμαν έπιασαν δουλειά, προπαγανδίζοντας τις "μεταρρυθμίσεις" και στηρίζοντας όσους από την ομάδα Γέλτσιν έδειχναν να αμφιταλαντεύονται. Πρώτος και καλύτερος ο Στάνλεϋ Φίσερ (πρώτος αναπληρωτής διευθυντής τού ΔΝΤ) τάχθηκε ανοιχτά υπέρ τής "όσο το δυνατόν ταχύτερης προώθησης των μεταρρυθμίσεων σε όλα τα μέτωπα" (σ.σ.: δηλαδή, το ίδιο παραμύθι που λένε και στους έλληνες μια εικοσαετία αργότερα). Από δίπλα κι ο Λώρενς Σάμμερς, ειδικός επιτετραμμένος τού Κλίντον στην διαμόρφωση της νέας πολιτικής στην Ρωσσία, δήλωνε ότι "τα τρία ποιήματα -ιδιωτικοποίηση, σταθεροποίηση, φιλελευθεροποίηση- πρέπει να ολοκληρωθούν όσο το δυνατόν συντομώτερα".

Όντως, οι αλλαγές γίνονταν με ασύλληπτους ρυθμούς. Δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις εργατών που πήγαιναν για δουλειά στο εργοστάσιο ή στο ορυχείο, δίχως να ξέρουν ότι είχε ήδη πουληθεί. Πολύ περισσότερο, δεν ήξεραν ούτε το πώς ούτε το σε ποιον είχε πουληθεί.

Σύμφωνα με την φρηντμανική θεωρία, όλο αυτό το αλαλούμ θα έπρεπε να οδηγήσει την χώρα σε οικονομική άνθηση. Στην πράξη, όμως, το μόνο που έγινε ήταν νε περάσει η τεράστια κρατική περιουσία, η οποία είχε δημιουργηθεί επί κομμουνισμού, στα χέρια τόσο μιας ομάδας ρώσσων "ημετέρων" (οι οποίοι έγιναν αργότερα παγκοσμίως γνωστοί ως "ολιγάρχες") όσο και μιας χούφτας δυτικών κεφαλαιοκρατών, οι οποίοι έβγαλαν δισεκατομμύρια επενδύοντας στις ιδιωτικοποιούμενες επιχειρήσεις. Ο ρυθμός με τον οποίο απογυμνωνόταν η χώρα από τον πλούτο της ήταν πρωτοφανής: κάθε μήνα μεταφέρονταν στην δύση 2 δισ. δολλάρια, κατά μέσον όρο! Μετά από 10 χρόνια, στην χώρα όπου κάποτε ήταν αδιανόητο να μιλάει κανείς για πλούσιους, το περιοδικό "Forbes" θα κατέγραφε στην περίφημη λίστα του 17 δισεκατομμυριούχους...

Η "καινοτομία" την οποία εφάρμοσε η ομάδα Γέλτσιν πάνω στα θέσφατα του Φρήντμαν, είναι ότι δεν επετράπη στις ξένες πολυεθνικές να αγοράσουν απ' ευθείας την κρατική περιουσία που ξεπουλιόταν. Τα περιουσιακά στοιχεία πουλιόντουσαν πρώτα στις εταιρείες που είχαν στήσει οι ρώσσοι "ολιγάρχες" και μετά αναλάμβαναν αυτοί να πουλήσουν μετοχές των εταιρειών τους σε ξένους κεφαλαιούχους. Ο λόγος είναι ευδιάκριτος ακόμη και σε τυφλούς. Ακόμη κι έτσι, όμως, τα κέρδη για τα κοράκια τής δύσης ήσαν τεράστια, αφού τα επενδυόμενα κεφάλαια μπορούσαν να φτάσουν απόδοση 2.000% σε μια τριετία, σύμφωνα με την "Wall Street Journal".

Το μόνο πρόβλημα για τους επενδυτές ήταν ο καταποντισμός της δημοτικότητας του Γέλτσιν. Τυπικά, η δημοκρατία δεν είχε καταλυθεί και υπήρχε πάντοτε ο κίνδυνος να ανατραπεί ο πρόδρος και να ακυρωθούν οι ιδιωτικοποιήσεις ως εξώφθαλμα αντισυνταγματικές. Τα κοράκια έπρεπε να κάνουν κάτι γρήγορα για να στηρίξουν τον μπεκρή που τρίκλιζε. Κι αν η Θάτσερ αναγεννήθηκε από τις στάχτες της χάρη στα Φώκλαντς, ο Γέλτσιν δεν χρειαζόταν να εκστρατεύσει τόσο μακρυά. Η Τσετσενία ήταν δυο βήματα δρόμο...

Δεν υπάρχουν σχόλια: